Xưa nhân dân có câu :

Muốn ăn cua rốc ốc nhồi

Đem con mà gả cho người đồng chiêm .

Gia Viễn xưa nay là vùng đất chiêm trũng , quanh năm lụt lội ” Sống ngâm da , chết ngấm xương ” . Các cụ chỉ nhắc đến cua ốc là thứ tiêu biểu cho người đồng chiêm chứ không nhắc đến con tép nhưng nó lại là món ăn quen thuộc của người dân Gia Viễn .

Trước đây Gia Viễn chỉ cấy được vụ chiêm từ tháng Giêng đến tháng 5 , từ tháng 6 đến tháng 10 ruộng ngập nước mênh mông . Bà con nông dân đã đan những chiếc riu để bắt tép , đơn giản mà hiệu quả . Hàng năm thu được hàng chục tấn tép , tép nhiều người ta nghĩ ra cách làm mắm để ăn dần .

Mắm tép Gia Viễn nhiều mà ngon có tiếng , cung cấp cho nhân dân trong và ngoài tỉnh Ninh Bình . Thường người đến Ninh Bình du lịch thường mang cơm cháy và mắm tép về làm quà . Theo kinh nghiệm dân gian mắm tép Gia Viễn làm như sau :

Tép vớt về được rửa sạch , nhặt kỹ loại kỳ hết các tạp chất như ốc cá con , rong rêu , rác … Để thật ráo nước cho vào cối sạch giã dần từng mẻ nhỏ bỏ vào chum hoặc vò rồi trộn muối . Công thức 5 bơ tép 1 bơ muối ( nếu là mắm xổi còn mắm nén thì số muối cho gấp rưỡi) .Số muối này không cho một lúc mà là cho dần. Lúc đầu cho một phần ba , số còn lại cho dần trong 7 ngày . mỗi ngày một ít và dảo đều làm vậy muối sẽ ngấm dần mặt trên không bị đen , mắm đỏ đều . Khi trộn muối phải trộn luôn thính . Thính là gạo rang ( gạo nếp ) vàng đều cánh gián . Trước khi rang ngâm nửa ngày đổ ra tãi khô mới rang , gạo sẽ chín cả trong lẫn ngoài có mùi thơm . Công thức cũng là 5 bơ tép , 1 bơ gạo thính cũng bỏ dần như muối . Mắm nén thì sau 7 ngày bịt kín tránh ruồi bỏ , mắm xổi thì chỉ cần bọc miệng lọ bằng vải dày . Mắm xổi 2 tuần ăn được , mắm nén thì lâu hơn . Trước khi ăn đổ vào 1 chút rượu mắm sẽ đỏ tươi và dậy mùi thơm

Mắm tép được chưng lẫn với thịt ba chỉ nêm thêm hành gừng ăn cừng rau diếp , rau thơm , hành , ớt hay chuối xanh là món ăn đặc trưng của nhân dân Gia Viễn.

Hiện nay trên đường quốc lộ 1A cũng có vài quán mắm tép đặc sản rất là ngon được nhiều khách du lịch ghé vào mua làm quà .

Cùng Danh Mục: