Ăn kẹo gương uống nước trà ngon là phải vị. Du khách đến thăm Quảng Ngãi thế nào cũng gặp các o hàng kẹo ngoài chợ chào mời đon đả “ngọt”
Kẹo gương xuất xứ từ thị trấn Thu Xà, cách thị xã Quảng Ngãi chừng 10 km về phía đông. Có người nói kẹo gương có nguồn gốc bên Triều Châu – Trung Quốc được du nhập vào Thu Xà vào thế kỷ XVII. Thời ấy có một số người Hoa phiêu dạt vào vùng cổ Luỹ Sa Huỳnh Sinh cơ lập nghiệp thì nghề làm “kia thừng” hay “pôly thừng” (tên cổ Xưa của kẹo gương) mới ra đời và lan rộng trong vùng. Kẹo gương từng được vua Lê Trang Tông thời Lê trùng hưng dùng làm món tráng miệng trong triều nội sau bữa ăn.
Tại Quảng Ngãi nghề làm kẹo gương phổ biến khắp nơi nhưng chỉ có kẹo gương Thu Xà là có giá trị hơn cả. Ca dao có câu: Chim mía Xuân Phổ, cá bống Sông Trà, kẹo gương Thu Xà, mạch nha Mộ Đúc.

Kẹo gương được làm từ đường cát trắng, mạch nha, mỡ lợn, đậu phộng, mè, chanh. Muốn có 13kg kẹo gương cần có 2 quả chanh, 800g mỡ lợn, một kg đường, và 4 kg đậu phộng (lạc). Khi nấu người ta dùng một chảo đồng hoặc chảo gang đặt trên một lò xây bằng gạch, chụm lửa thật đều, cao ngọn. Nước đường được “xên” sẽ thành một dung dịch trong suốt, cho mạch nha mỡ lợn vào khuấy thật kỹ, đều tay cho khỏi cháy. Nấu chừng hai tiếng thì tới độ, có thể dùng thước đo độ cho chính xác nghĩa là đúng 1020C là thành kẹo. Mè đem rang kỹ đừng để cháy rải lên tẩm tôn rộng, đậu phộng cũng rang chín chà trắng vỏ cho vào chảo trộn đều rồi đổ lên tấm tôn dùng tay lắc nhè nhẹ cho khỏi dồn cục. Sau 15-20 phút sẽ được một mẻ kẹo gương trong suốt dài 2m rộng 80cm, lấy kéo cắt thành từng miếng nhỏ hình chữ nhật xếp vào hộp đậy kín để ướp và giữ hương vị.

Trường hợp đường sôi quá độ cần thiết phải dùng nước chanh tươi để khống chế. Kẹo gương tuy ngon nhưng không để lâu được. Quá 10 ngày kẹo sẽ có vị chua chua và không còn thơm ngon như lúc ban đầu. Kẹo gương tuy rẻ tiền nhưng lại rất có giá trị. Miếng kẹo trong suốt như pha lê, giòn tan, có vị ngọt thanh lẫn béo. Ăn kẹo gương uống nước trà ngon là phải vị. Du khách đến thăm Quảng Ngãi thế nào cũng gặp các o hàng kẹo ngoài chợ chào mời đon đả “ngọt” như xứ đường, không mua không được, đành xin bán cho một vài gói ngon nhất đem về làm quà cho người thân nếm náp bởi các o nhất quyết cho rằng “kẹo gương thơm ngọt ăn quen lại nghiền”.

Cùng Danh Mục: