Xôi trám đen ăn rất bùi, ngậy mà không ngấy. Vào mùa trám, món xôi trám đen thường được lựa chọn trong thực đơn của cỗ cưới, đám hỏi, món ăn của các nhà hàng…

Giống với người Kinh, xôi là một trong những món ăn quen thuộc, xuất hiện trong nhiều dịp trọng đại của gia đình. Đối với người Tày, nhất là trong các dịp trọng đại thì xôi là món ăn rất được chú trọng. Mỗi món xôi đều mang những hương vị khác nhau. Nếu bạn đã quá đỗi quen thuộc với xôi gấc, xôi vò, xôi dừa… thì hãy cùng Vietkings đặt chân tới vùng núi phía Bắc để cùng thưởng thức những món xôi độc đáo của người Tày.
1. Xôi ngũ sắc

Đến với vùng núi phía Bắc, bạn sẽ dễ dàng bắt gặp món xôi ngũ sắc trong các dịp lễ, tết. Với 5 màu sắc: đỏ, vàng, tím (hoặc đen), trắng, xanh; công đoạn tạo màu khá cầu kỳ và rất quan trọng vì nó tạo nên linh hồn của món ăn.

Nhiên liệu để lấy màu phổ biển chủ yếu từ củ nghệ để cho ra màu vàng, màu xanh thường được lấy từ lá gừng hoặc lá nếp, màu đỏ được lấy từ quả gấc, màu tím từ lá cẩm (còn nếu một số nơi chọn màu đen thay vì màu tím thì màu được lấy từ nếp đen) và màu trắng là màu của nếp.

Lá cẩm – một trong những nguyên liệu để làm màu cho xôi ngũ sắc

Với bàn tay khéo léo của các bà, các mẹ, các chị đã tạo nên một món ăn mang đậm hương vị của núi rừng phương bắc. Đặc biệt, năm màu của loại xôi này tượng trưng cho “ngũ hành” trong vũ trụ là kim, mộc, thủy, hỏa, thổ.

Xôi ngũ sắc
Chính vì ý nghĩa này mà trong các ngày lễ quan trọng của dân tộc mình, người ta thường làm mâm xôi ngũ sắc để cúng mong cho trời đất được yên bình, mưa thuận gió hòa, gia đình làm ăn ngày càng phát đạt.

2. Xôi trứng kiến

Xôi trứng kiến là một trong những đặc sản của người dân tộc Tày, đặc biệt vào mùa xuân, kiến ở trong rừng đẻ nhiều trứng nên đây là thời điểm vàng để thưởng thức món ăn lạ miệng thơm ngon này.

Trứng kiến là thành phần quan trọng của món xôi trứng kiến
Trứng kiến nhỏ, chỉ có loại kiến nâu làm tổ trên ngọn cây, có nơi còn gọi là kiến ngạt, kiến cong trôn mới cho trứng béo ngậy và nhiều đạm.

Món xôi trứng kiến – đặc sản của người Tày
Món xôi trứng kiến còn là một món ăn không thể thiếu được trong lễ hội của người Tày, đặc biệt là trong dịp tết Hàn Thực ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch hàng năm, người dân tộc Tày đều thổi xôi trứng kiến hoặc bánh trứng kiến để cúng tế Thành Hoàng làng. Món xôi trứng kiến sau khi làm xong có vị béo của mỡ hành, bùi bùi của trứng kiến, dẻo thơm của xôi nếp. Khi ăn nghe tiếng trứng kiến nổ lép bép trong miệng mới thấy hết cái thú vị của món ăn này. Bất kỳ ai một lần được thưởng thức xôi trứng kiến cũng sẽ nhớ mãi hương vị đặc biệt này.

3. Xôi trám đen

Xôi trám đen, tiếng dân tộc Tày còn gọi là “Khẩu nua mác bây”, một món ăn ngon của người dân tộc Tày ở Bắc Kạn. Vào tháng tám, tháng chín âm lịch, người dân lên rừng hái quả để làm thức ăn.

Qủa trám đen
Để nấu xôi, trám được chọn những quả chín mọng, không bị sâu, hái về ngâm vào nước ấm khoảng 25 đến 30C một lúc, khua tay đảo đều trám trong nồi đến khi trám mềm ra vớt ra được. Sau khi trám chín, thì đem bóc vỏ đen, lấy phần thịt bỏ hột, rồi trộn với xôi đã đồ chín đảo thật đều, nhuyễn, xôi có mầu hồng tím là được. Xôi trám đen có vị bùi thơm của trám, ăn rất đặc trưng, lạ miệng.

Xôi trám đen khi xong có hương vị bùi, ngậy nhưng không ngấy
Xôi trám đen ăn rất bùi, ngậy mà không ngấy. Vào mùa trám, món xôi trám đen thường được lựa chọn trong thực đơn của cỗ cưới, đám hỏi, món ăn của các nhà hàng…

Có lẽ sẽ là rất thiếu nếu như đặt chân tới những vùng đất mà không được thưởng thức vị ngon của những món xôi này. Đối với người Tày thì văn hóa ẩm thực vô cùng đa dạng và phong phú không chỉ dừng lại ở những món xôi truyền thống mà còn là những món bánh, món ăn ngon…đủ để cho bạn thưởng thức.

Cùng Danh Mục: