Người dân vùng quê miền Trung thường không cần màu mè lại có truyền thống tằn tiện nên dùng đường bát cũng đã là thỏa mãn lắm rối, miễn là có chất ngọt cho nổi cá thêm ngon hay cho nổi chè đỗ đen đậm ngọt. Có người còn thẳng đường cho cháy làm kẹo đắng chế
Quảng Nam và Quảng Ngãi đều là xứ đường lớn nhất miền Trung nhưng sản phẩm từ mía thì mỗi nơi mỗi khác. Riêng ở Quảng Nam các lò mật “độc canh” làm ra đường bát.
Đường bát là chế phẩm từ đường mía đổ vào khuôn bát. Ở Quế Sơn, Hiệp Đức làng nào cũng có lò đường kiểu “bát” này.

Mật mía dẻo quẹo, thơm lừng, chỉ hít thở mùi mật thôi cũng có thể say ngất ngư như uống rượu. Mật được cô đặc thành một thứ đường đen đổ ra bát khi đường đang còn ở dạng lỏng. Đợi cho đường khô cũng dùng dao lá mía nậy ra, miếng đường rời khỏi bát như hình cái bát thứ hai.

Người làm đường thường dùng rơm vàng để quấn xung quanh thay cho bao bì giấy gói. Muốn làm cho đường bớt đen, ngoài việc bảo đảm vệ sinh lúc sản xuất kể từ khâu ép lấy nước lúc ban đầu còn có nhiều bí quyết gia truyền mà không lò nào chịu tiết lộ cho nhau. Vị chua của chanh cũng có thể làm cho đường trắng hơn nhưng phương pháp ấy thì ai cũng biết cả.

Đường bát thường bán cho người ít tiền nên trắng đen không thành vấn đề miễn là giá rẻ. Đường bát chuyên dùng để nấu chè, kho cá. Khi cần lấy sống dao ghè một miếng là đủ dùng, phần còn lại dễ bảo quản khó chảy miễn là đừng lấy răng ngoạm, nước bọt dính vào sẽ ướt.

Người dân vùng quê miền Trung thường không cần màu mè lại có truyền thống tằn tiện nên dùng đường bát cũng đã là thỏa mãn lắm rối, miễn là có chất ngọt cho nổi cá thêm ngon hay cho nổi chè đỗ đen đậm ngọt. Có người còn thẳng đường cho cháy làm kẹo đắng chế thành nước hàng dùng kho nấu. Ngay cả chuyện ăn đường bát như một thứ kẹo nghe cũng khá thú vị. Cắn nghe một cái “cốp” miếng đường vừa ở dạng bột vừa ăn ở dạng giòn vị ngọt thanh thanh và tan rất lâu trong miệng. Trẻ con thường khoái những miếng đường non cô chưa kỹ, mật mía còn ướt dẻo, mút ăn cú y như kẹo mạch nha. Nhưng đó là cái thích của trẻ con thôi, người làm đường đâu có chiều theo bọn chúng. Chẳng may ra mới có mẻ đường hỏng như vậy đành phải đổ vào nấu lại, bọn trẻ đừng hòng đón đợi cái dịp may bất ngờ khoái khẩu như vậy.

Cùng Danh Mục: