Cơm lam nổi tiếng ở những vùng dân tộc thiểu sổ. Người miền núi chủ yếu sử dụng cơm lam trong ăn uống hàng ngày, trong những chuyến đi xa. Cơm lam trở thành một người bạn đường đáng tin cậy trên mỗi chặng đường.

Cơm lam, một thức quà đặc biệt của con người vùng núi Bắc Bộ. Nghe tên và nhìn qua có vẻ lạ lẫm, nhưng nó đơn giản là gạo được nấu chín thành cơm mà thôi. Người dân miền núi phía Bắc không nấu cơm trong nồi mà khéo léo, sáng tạo chế ra món cơm được nấu trong ống tre, ống nứa. Và nó được gọi với cái tên dễ chịu và thanh mát: “Cơm lam”.

Cơm lam được người miền núi tự hào mang ra đãi khách phương xa

Câu chuyện nguồn gốc cơm lam

Cơm lam nổi tiếng ở những vùng dân tộc thiểu sổ. Người miền núi chủ yếu sử dụng cơm lam trong ăn uống hàng ngày, trong những chuyến đi xa. Cơm lam trở thành một người bạn đường đáng tin cậy trên mỗi chặng đường.

Theo các già làng kể lại, ngày xưa đồng bào các dân tộc thiểu số sống chủ yếu trong ở rừng, ở trên các định núi cao, cuộc sống du canh du cư theo mùa vụ nên không nơi nào họ ở được đến hai mùa nương dẫy, do đặc điểm của nương dẫy là độ dốc cao nên sau khi canh tác và thu hoạch thì vùng đất đó không còn màu mỡ như trước nữa và đồng bào biết nếu còn canh tác tiếp thêm một mùa vụ nữa thì sẽ không thu hoạch được như mùa trước.

Cơm lam được sáng tạo xuất phát từ điều kiện cuộc sống khách quan

Cứ như thế, cuộc sống của đồng bào nay ngọn núi này, mai ngọn núi khác. Quá trình di cư liên tục, không ở yên một chỗ, điều kiện sinh hoạt cũng khó khăn. Từ thực tế đó buộc họ phải nghĩ ra cách nấu cơm tạm bợ, không bị phụ thuộc vào nồi niêu, xoong chảo,… Và thế là món cơm lam ra đời. Sẵn con dao trong tay, xung quanh núi rừng mọc đầy tre trúc, không có bếp, không có nồi, không có bát, những ống nữa, ống tre là sự lựa chọn hoàn hảo cho người dân nơi đây thổi cơm.

Nguồn gốc cơm lam giản dị, nó xuất phát từ điều kiện khách quan bên ngoài. Nhưng cũng chính nhờ thế mà món ăn này trở thành một đặc sắc văn hóa của người dân vùng núi phía Bắc. Giờ đây, cơm lam được đông đảo người dân trong cả nước biết đến, trở thành một món quà được đón đợi khi có người thân đến đây du lịch mang về.

Hương vị của núi rừng miền Bắc

Cuộc sống núi rừng có thể thiếu đi chút hiện đại, thiếu đi chút không khí sầm uất và ánh sáng rực rỡ của nhà cửa, đèn đường. Nhưng cuộc sống rừng núi lại ban phát cho vùng núi rừng miền Bắc bạt ngàn rừng tre, rừng trúc. Để rồi, một miếng cơm, một vắt xôi cũng được gói trong hương rừng. Những dóng nứa như hể bao giờ cũn chứa sẵn thứ nước trong vắt và tinh khiết vô cùng. Phạt đi một đầu mắt, dùng lá chuối hoặc lá dong đút nút lại, chất củi xung quanh đốt cho nước sôi. Rồi vừa nghỉ thảnh thơi hứng gió trời nắng trời, vừa thong tha nhấp từng hớp nước rót trong ống nứa ra. Ngan ngát, thơm thơm, ngòn ngọt, man mát đậm hương của núi rừng mà xua đi bao mệt mỏi. Cái thứ nước ấy cũng được gọi là nước lam. Có thể múc nước suối vào ống nứa để lam, nhưng thua xa thứ nước trời đất tích tụ trong ống nứa, chẳng khác nước dừa tích tụ trong quả dừa.

Thưởng thức cơm lam giúp ta cảm nhận được hương vị của núi rừng Tây Bắc

Ngày xưa, cơm lam như một người bạn bên hông người đi đường, người đi làm nương, mọi vấn đề về nồi niêu, xoong chảo, cơm nước không còn khiến họ bận tâm. Giờ đây, cơm lam được bày bán trong các nhà hàng, là thức quà được mọi người ở nhiều nơi đón đợi. Nếu ghé qua một phiên chợ vùng cao, hoặc đi thăm các bản làng, đến các nhà hàng đặc sản dân tộc, bạn cũng có thể gọi cho mình một món cơm lam tùy thích. Sự khác lạ kèm thêm một chút sáng tạo của đầu bếp trong cách chế biến, bữa ăn của bạn sẽ độc đáo hơn.

Làm thế nào để chế biến cơm lam đúng vị?

Cách làm cơm lam khá đơn giản. Chỉ cần cho gạo đã vo sạch vào ống nứa con, dùng nước trong nứa để nấu là ngon ngọt nhất, cuộn lá dong nút chặt lại một đầu rồi chất vủi đốt. Đốt lửa cho đều sao cho khi vỏ nứa chá thành từng lớp than mỏng phủ chung quanh ống nứa thì đó là lúc cơm chính. Nếu ăn ngay thì chỉ cần chặt ống nứa ra và thưởng thức. Còn nếu muốn để cơm lâu thì chỉ cần bỏ hết lớp nứa bị cháy bên ngoài, chỉ giữ lại lớp vỏ mỏng trắng sạch sẽ bên trong. Bạn có thể mang cơm lam đi đường dài và sử dụng dần dần mà không lo cơm bị thiu. Điều này có vẻ rất tuyệt vời cho những chuyến phượt đường xa của bạn đấy.

Cơm lam thường được ăn kèm với muối vừng và thịt lợn rừng

Người miền núi không cầu kỳ, họ thường ăn cơm lam với muối vừng. Một vài ống cơm lam với đĩa muối vừng, bữa cơm đã dậy mùi và đậm đà hơn rất nhiều. Nếu có dịp đến với mảnh đất núi rừng Tây Bắc, bạn nên thưởng thức cơm lam do chính tay người bản địa làm. Tuyệt vời hơn nữa là được thưởng thức cơm lam ngay giữa núi rừng, có tiếng chim hót, có tiếng suối róc rách chảy. Trong đêm khuya giá lạnh của núi rừng vùng cao, trong không gian mênh mông, rộng lớn ngồi bên bếp lửa hồng nướng vài ống cơm lam ăn khuya với thịt rừng nấu hay làm khô thì tuyệt vời và vô cùng thú vị.

Cùng Danh Mục: